Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια έντονη συζήτηση γύρω από την ραγδαία ανάπτυξη της εγκληματικότητας. Όπου και να στρέψεις τη προσοχή σου, στα δελτία ειδήσεων, στις εφημερίδες, σε δημόσιες συζητήσεις, ακούς για την αυξανόμενη εγκληματικότητα. Όλος αυτός ο θόρυβος που γίνεται, αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα ως έχει ή πρόκειται για κινδυνολογίες;
Ας ξεκινήσουμε ορίζοντας, τι είναι εγκληματικότητα. Ερμηνευτικά, εγκληματικότητα είναι η ιδιότητα του εγκληματία, η ροπή, η τάση προς το έγκλημα. Τώρα θα αναφέρουμε ειδικότερα, τα είδη εγκληματικότητας που υπάρχουν. Το πιο διαδεδομένο είδος είναι η μη θεσμοθετημένη εγκληματικότητα, το κοινό έγκλημα, δηλαδή κλοπές, ληστείες, δολοφονίες, βιασμοί.Το οργανωμένο έγκλημα εξαπλώνεται και απειλεί την κοινωνική γαλήνη. Άλλο είδος είναι η εκτονωτική ή τυφλή εγκληματικότητα, δηλαδή οι εκδηλώσεις ομαδικής βίας σε αθλητικά γεγονότα, σε συναυλίες, στους σχολικούς χώρους. Μετά υπάρχει η πολιτική εγκληματικότητα, όπως η τρομοκρατία, οι εξτρεμιστικές-νεοφασιστικές, αναρχικές οργανώσεις και οι βανδαλισμοί δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων.Τέλος υπάρχει η εγκληματικότητα κατά του εαυτού μας, ναρκωτικά, αυτοκτονίες, μορφές παράτολμου ηρωισμού, όπως οι καμικάζι.
Σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε το 2003, η Ελλάδα έχει τον χαμηλότερο δείκτη εγκληματικότητας από όλες τις χώρες της Ευρώπης. Αυτό όμως δεν καθησυχάζει τους Έλληνες, αντιθέτως είμαστε ο λαός που εμφανίζει την υψηλότερη ανασφάλεια και εγκληματοφοβία από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Αυτό συμβαίνει γιατί οι Έλληνες δεν πιστεύουν ότι η ελληνική αστυνομία μπορεί να τους παρέχει αρκετή ασφάλεια και έτσι κυριεύονται από φόβο. Η αλήθεια είναι, πως μπορεί τα ποσοστά εγκληματικότητας στη χώρα μας να είναι χαμηλά σε σχέση με τις άλλες χώρες, όμως η εγκληματικότητα αυξάνεται ετησίως κατά 3-4% ενώ στις υπόλοιπες χώρες μειώνεται. Επομένως, μάλλον οι Έλληνες ανησυχούν δικαιολογημένα.
Σχεδόν καθημερινά βρίσκονται αντιμέτωποι με το κοινό έγκλημα, αφού ενδεικτικά μέσα στο 2007 άγνωστοι δράστες διέρρηξαν 13.797 κατοικίες και 7.840 καταστήματα ενώ άρπαξαν 3.842 τσάντες ανυποψίαστων γυναικών. Αετονύχηδες έδρασαν στα μέσα συγκοινωνίας αφαιρώντας 2.171 πορτοφόλια από ανυποψίαστους επιβάτες. Συνολικά οι κλοπές και οι διαρρήξεις μέσα στο 2007 ανήλθαν στις 58.472 σημειώνοντας αύξηση 18,3%, αφού είναι σχεδόν 10.000 περισσότερες από το 2006, οπότε είχαν καταγραφεί 49.403 περιστατικά. Επιπροσθέτως στις κλοπές περιλαμβάνονται και 4.744 περιστατικά μικροκλοπών σε δημόσιο χώρο, με θύματα πολίτες. Επιπλέον οι «χρυσοδάκτυλοι» παραβίασαν 14.934 οχήματα αφαιρώντας αντικείμενα αξίας που βρήκαν στο εσωτερικό τους. Μεγάλη έξαρση παρατηρείται στις ληστείες σε βάρος τραπεζικών καταστημάτων, αφού σημειώνονται κατά μέσον όρο σχεδόν δύο καθημερινά. Τον περασμένο χρόνο κατεγράφησαν 293 ληστείες έναντι 219 το 2006. Στο στόχαστρο των ληστών, εκτός από τις τράπεζες, μέσα στο 2007 μπήκαν μεταξύ άλλων τα καταστήματα της εφορίας, οι χρηματαποστολές, τα πρατήρια υγρών καυσίμων, τα σούπερ μάρκετ, οι οδηγοί ταξί, οι ταχυδρομικοί διανομείς και τα ΕΛ.ΤΑ.
Αξιοπερίεργο είναι πως παρόλο που είναι αυξημένοι οι αριθμοί του εγκλήματος χαμηλοί παραμένουν οι δείκτες εξιχνίασης των αδικημάτων, όπως των περιπτώσεων κλοπών και διαρρήξεων όπου ο δείκτης μόλις και μετά βίας ανέρχεται στο 16,45%.
Μικρή αύξηση, καταγράφηκε μέσα στο 2007 στους βιασμούς με 185 περιστατικά σε αντίθεση με το 2006. Σημαντική είναι η αύξηση και στις υποθέσεις οπλοκατοχής και οπλοχρησίας, αφού αγγίζει το 28%. Συνολικά 2.384 υποθέσεις απασχόλησαν τις υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ, οι περισσότερες των τελευταίων δεκαεπτά χρόνων.Επίσης παρατηρείται στροφή προς τα οικονομικά εγκλήματα και ιδιαίτερα σε απάτες με πλαστογραφία, καθώς το 2006 υπήρξαν 3.610 περιστατικά, ενώ μέσα στο 2007 αναφέρθηκαν 6.943, δηλαδή σημειώθηκε αύξηση ρεκόρ σε ποσοστό 92,3%. Όσον αφορά στα ναρκωτικά τη χρονιά που πέρασε καταγράφηκαν 210 θάνατοι από τους οποίους βεβαιώθηκαν οι 64 .
Είναι γεγονός πως στη χώρα μας το 42% του συνόλου της ετήσιας εγκληματικότητας αντιπροσωπεύεται από άτομα 13-29 ετών, ενώ το 1980 το ίδιο ποσοστό ήταν 35,5%. Άρα πρέπει να μιλάμε βασικά και για αύξηση της νεανικής παραβατικότητας-εγκληματικότητας.
Ένα άλλο ερώτημα που προκύπτει, είναι αν η εγκληματικότητα είναι πάντοτε νομικά επιλήψιμη ή υπάρχουν περιπτώσεις που η παραβίαση του νόμου είναι θεμιτή ή τουλάχιστον αποδεκτή. Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα εννοείται ότι είναι θετική.
Σε περιπτώσεις όπως νόμιμης αυτοάμυνας, ανωτέρας βίας ή νόμιμης έκτακτης ανάγκης, κάθε πολίτης αυτού του κράτους μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του με οποιοδήποτε τρόπο ακόμη και με μη νόμιμο. Επίσης θεμιτό είναι νομικά, όταν ένα άτομο εκτελεί εντολές ανωτέρου στα πλαίσια της Δημόσιας Αρχής. Επιπλέον η διάπραξη κάποιου εγκλήματος εν βρασμώ, όταν δηλαδή δεν έχει προσχεδιαστεί το έγκλημα ή όταν ο θύτης είναι άτομο με βαριά ψυχολογικά προβλήματα, κρίνεται με ελαστικότητα.Σε αυτές τις περιπτώσεις ο δράστης έχει το δικαίωμα να του παραχωρηθούν ελαφρυντικά. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις όμως οι εγκληματικές πράξεις, τιμωρούνται από το νόμο.
Το ότι ζούμε λοιπόν σε καιρούς που η εγκληματικότητα βρίσκεται σε έξαρση είναι βέβαιο. Το θέμα είναι ότι πολλές φορές εμείς οι ίδιοι την προωθούμε είτε με τις πράξεις μας είτε με την ανοχή μας και αυτό πρέπει να αλλάξει. Ας μη ξεχνάμε ότι οι συνέπειες της εγκληματοφοβίας είναι σοβαρότερες από το ίδιο το έγκλημα...
